Ansiklopedi C-Ç Harfi Kimdir

ÇAPANZADE AGÂH EFENDİ

Türk gazetecisidir. 1832 yılında İstanbul’da doğmuştur. Yozgat’lı Çapanzade Ömer Hulusi Efendi’nin oğludur. Tıbbiye mektebinin hazırlık sınıfında yedi yıl okumuştur. Fransızca, İngilizce, İtalyanca öğrenmiştir. Tıp tahsilini yarıda bırakıp Babıali tercüme odasına girdi. Elçilik sekreterliği ile Paris’te (1852-1854), çeşitli memurluklarla yurt içinde ve dışında hayli dolaştıktan sonra, Tercüman-ı Ahval adlı ilk şahsi Türk gazetesini çıkardı (1860-1866). Gazetenin en önemli yazarı olan Şinasi iki yıl çalıştıktan sonra ayrıldı. Agâh Efendi, Türkiye’de posta pulu kullanmak usulünü koyan Posta nazırıdır (1861). Yeni Osmanlılar derneğinin başlıca üyelerinden biriydi. O sırada Avrupa’ya kaçan Ziya Paşanın arkadaşı olduğu bahanesi ile ve Ali Paşa’nın tesiri ile memuriyetten atıldı, Paris’e kaçtı (1876). Mutafa Fazıl Paşanın etrafında toplanan Genç Osmanlılar arasında yer aldı. Dört yıl kadar, Fransa, İngiltere ve Belçika’da yaşadı. Fuat ve Ali Paşaların ölümü üzerine, İstanbul’a dönerek (1871) önce İzmit mutasarraflığına, daha sonra da Devlet Şurası üyeliğine tayin edildi. 2. Abdülhamit hürriyetçileri sürmeye başlayınca, Agâh Efendi de önce Bursa’ya, sonra Ankara’ya sürüldü. Ankara’da altı yıl sürgün kaldıktan sonra affedilip Rodos mutasarraflığına yollandı (1882). Az sonra Namık Kemal ile yer değiştirerek Midilli’ye gönderildi, Atina elçisi oldu (1883-1885). Hürriyet mücadelesi yapmış seçkin Türk düşünce adamlarından biridir. Server İskit’in, onun hakkında Tercüman-ı Ahval ve Agah Efendi (1937) adlı bir incelemesi vardır. 1885 yılında Atina’da vefat etmiştir.

Yorum Ekle

Click here to post a comment