AKYUVAR

Alyuvarlardan boyca büyük olan kanın beyaz elemanı. (Esanl. LÖKOSİT.)

Akyuvar yapımı. (Eşanl. LÖKOSİTOGENEZ.)

Akyuvar yıkımı, kanda akyuvarların yıkımı. Akyuvarların kanda yıkımı normal veya patoloji olabilir. Normal halde akyuvarın ihtiyarlamasından, açlık veya ihtiyarlık gibi fizyolojik durumlardan meydana gelir. Patolojide bu yıkım, akyuvarları eritici ve tahrip edici maddelerin kanda bulunmasına bağlıdır. (Eşanl. LÖKOSİTOLİZ.)

Akyuvar azalması; Milimetre küpte ortalama 6 000 olan akyuvar sayısının normalin altına düşmesi. (Eşanl. LÖKOPENİ.)

Akyuvar çoğalması, yetişkinde milimetre küpte üst sınırı 8 000 olan akyuvarların normali aşması (Eşanl. LÖKOSİROZ)

Akyuvar yıkıcı maddesi, akyuvarları tahrip edebilen madde. (Eşanl. LÖKOSİTOLİZİN.)

Akyuvar yıkıcı serumu, akyuvarları tahrip edebilen serum. (Eşanl. LÖKOTOKSİK.)

Akyuvar formülü (lökosit formülü), kan veya bir sıvıda çeşitli akyuvar cinslerinin sayı oranı. Akyuvar yapımı, kan ve lenfada çeşitli akyuvarların yapımı. (Eşanl. LÖKOPOİEZ.)

Kedinin bulaşıcı akyuvar azalması, özel bir virüse bağlı bulaşıcı bir hastalıktır. Belirtileri kedinin bulaşıcı gastro anteritin’e çok benzer (kedi tifüsü) ve bununla uzun zaman karıştırılmıştır. (Formüllü bir virüs ile yapılan aşıdan iyi sonuçlar alınmaktadır.)

Akyuvar yapımı, dölütte akyuvarlar, alyuvarlardan önce görünür. Bu doğu< Wollf adacıklarında olur, daha sonra lenf organlarından, kemik iliği ve karaciğerden çıkarlar.

Akyuvar azalması, Tifo, dalgalı humma gibi bulaşıcı hastalıklar, Banti, Gaucher hastalıkları, Biermer anemisi, aplastik anemiler, agranülositozlar ve had lösemiler akyuvar azalmasına sebep olur. Benzol, sülfamidler gibi kimyevi maddeler, iyonizasyon ışınları, önemli akyuvar azalmasına yol açabilir. Anafilaktik şok sırasında da bir akyuvar azalmasına rastlanır.

Akyuvar çoğalması, genellikle bir bulaşıcı hastalığı ifade eder. Milimetre küpte 15 000 ile 25 000 arasında bulunur. Lösemi gibi bazı hastalıklar akyuvar çoğalmasını milimetre küpte 100 000 ile 200 000’e kadar çıkarabilir.

Akyuvarlarda şu elemanlar vardır:

1· «Çok çekirdekli» denilen, tanecikli elemanlar: Çekirdeklerinin parçalılığı (bu yüzden, yanlış olarak birçok çekirdeği bulunduğu sanılmıştır) ve sitoplazmalarındaki taneciklenmelerle tanınır. Bu taneciklenmelerin boya alma kabiliyetine göre elemanlar, nötrofil, eozinofil ve bazofil diye ayrılır. Organizmanın bulaşıcı hastalıklara karşı savunmasında büyük rol oynayan bu elemanlar, kemik iliği tarafından üretilir. Görünür çekirdek sayısı çoğaldıkça, olgunlukları artar ve bu sayede kendilerini etkileyen hastalık hakkında bilgi verirler.

2. «Tek çekirdekli» elemanlar, iki kategoriye ayrılır: Lenf bezleri içinde oluşan küçük ve büyük lenfositler ile retiküloendotelyalı dokularda oluşan monositler. Çok çekirdekliler aşırı derecede hareketlidir. Kıpırdandıkça şekil değiştirir, mikropları veya yabancı cisimleri çevresini sardıktan sonra sindirirler.